جالب است بدانید که گاهی آنچه فکر می‌کنیم سالم‌ترین انتخاب غذایی است، ممکن است برای برخی شرایط بدنی نه تنها مفید نباشد، بلکه دردسرساز هم باشد! مثلاً سویا، این ماده غذایی پرطرفدار و گیاهی که جایگزین گوشت و لبنیات در رژیم‌های سالم‌خوارانه شده، شاید برای همه مفید نباشد. تصور کنید که فردی با تیروئید کم‌کار، به خیال انتخاب بهتر، سراغ شیر سویا و فرآورده‌های آن می‌رود اما در واقع با هر لیوان، گامی به عقب برمی‌دارد! در این مقاله بررسی می‌کنیم که چرا سویا برای تیروئید کم‌کار ضرر دارد و چه ارتباطی بین این ماده غذایی و عملکرد تیروئید وجود دارد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با «کم‌کاری تیروئید» روبه‌رو هستید، خواندن این مقاله می‌تواند دیدتان را نسبت به تغذیه‌ای که انتخاب می‌کنید کاملاً تغییر دهد.
رابطه سویا و تیروئید چیست؟
سویا سرشار از ترکیباتی به نام ایزوفلاون‌ها (Isoflavones) است؛ این ترکیبات گیاهی، با اینکه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند، اما می‌توانند مانند یک شمشیر دو لبه عمل کنند. در بدن برخی افراد، ایزوفلاون‌ها به‌صورت طبیعی اثر گواتروژنیک (مهارکننده جذب ید) دارند. یعنی مانع جذب مناسب ید توسط غده تیروئید می‌شوند. ید یکی از عناصر کلیدی برای تولید هورمون‌های تیروئیدی است و وقتی این جذب مختل شود، غده تیروئید نمی‌تواند وظیفه‌اش را درست انجام دهد.
تاثیر سویا بر کم‌کاری تیروئید
برای افرادی که قبلاً با «کم‌کاری تیروئید» تشخیص داده شده‌اند، مصرف زیاد محصولات سویا ممکن است منجر به افزایش سطح TSH شود. این یعنی بدن سیگنال می‌دهد که تیروئید به اندازه کافی فعال نیست. در نتیجه پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز داروی تیروئید (مثل لووتیروکسین) را حس کند. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که این افراد سویا را با فاصله از زمان مصرف داروی تیروئید بخورند، معمولاً سه تا چهار ساعت بعد.
آیا شیر سویا برای کم‌کاری تیروئید مضر است؟
بله، اگرچه شیر سویا یکی از جایگزین‌های محبوب برای لبنیات است، اما برای افرادی که دچار کم‌کاری تیروئید هستند، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. این نوشیدنی، دقیقاً مانند دیگر فرآورده‌های سویا، حاوی همان ایزوفلاون‌هایی است که جذب ید را مختل می‌کنند. اگر شما از شیر سویا به‌طور مداوم استفاده می‌کنید و داروی تیروئید مصرف می‌کنید، بهتر است این موضوع را با پزشک‌تان در میان بگذارید.
عوارض سویا برای تیروئید چیست؟
سویا به‌تنهایی عامل اصلی بروز کم‌کاری تیروئید نیست، اما در افرادی که زمینه این اختلال را دارند، می‌تواند شدت آن را افزایش دهد.
برخی از عوارض احتمالی مصرف زیاد سویا در افراد با تیروئید کم‌کار عبارتند از:
کاهش بیشتر عملکرد غده تیروئید
نیاز به دوز بالاتر داروی تیروئید
اختلال در تنظیم هورمون‌ها
افزایش خستگی و کندی متابولیسم
بنابراین، اگر دچار «کم‌کاری تیروئید» هستید، لازم است نسبت به مصرف سویا هوشمندانه‌تر عمل کنید.
آیا سویا برای تیروئید ضرر دارد؟
پاسخ کوتاه این است: بستگی دارد. برای افرادی با تیروئید سالم، مصرف متعادل سویا مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما برای کسانی که داروی تیروئید مصرف می‌کنند یا سابقه کم‌کاری دارند، بهتر است با احتیاط مصرف شود. همان‌طور که درباره هر ماده غذایی دیگر می‌گوییم: تعادل، کلید سلامت است.
راهکارهای مصرف ایمن سویا برای افراد مبتلا به تیروئید کم‌کار
به قول شاعر که می‌فرماید: «اندازه دار که اندازه نکوست» در این نیز صدق می‌کند. راهکارهایی برای مصرف سویا با وجود ابتلا به کم‌کاری تیروئید وجود دارد که شامل این موارد است:
مصرف سویا را به‌صورت متعادل نگه دارید (نه حذف کامل، نه مصرف زیاد)
حداقل 3 تا 4 ساعت بین مصرف سویا و داروی تیروئید فاصله بگذارید
از منابع ید کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنید
در صورت تردید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید
توصیه از انجمن پزشکی و سلامت ایران
برای اطلاعات علمی‌تر درباره تغذیه و تیروئید و همین‌طور راهکارهای تخصصی‌تر، می‌توانید به انجمن پزشکی و سلامت ایران مراجعه کنید. این انجمن یکی از منابع معتبر پزشکی در ایران است که به شما کمک می‌کند تصمیمات آگاهانه‌تری برای سلامت خود بگیرید.
کلام آخر
گاهی کوچک‌ترین تغییر در عادت غذایی می‌تواند بیشترین تأثیر را بر سلامت ما بگذارد. اگر شما یا کسی از عزیزانتان با کم‌کاری تیروئید زندگی می‌کنید، به رابطه سویا و تیروئید با دقت نگاه کنید. آگاهی، قدم اول درمان است. با مشورت پزشک و انتخاب‌های آگاهانه، می‌توانید بهترین مسیر را برای حفظ سلامت خودتان انتخاب کنید. بدن شما لیاقت بهترین‌ها را دارد، پس با دانایی از آن مراقبت کنید.
